Donderdag avond is de Volendamse historicus en kunstkenner Dick Brinkkemper op 81 jarige leeftijd overleden. Dick was tijdens zijn actieve leven directeur en leraar van de Volendamse Don Bosco Mavo, met een buitengewone interesse voor historie en kunst.
Als auteur van een aantal boeken schreef hij o.a over het Volendamse dialect en de Volendamse klederdracht. Ik ken Dick al heel lang als wandelende encyclopedie mbt de geschiedenis van Volendam, Monnickendam en Edam, en als een van de bezielende krachten achter de vereniging Oud Volendam. Vooral zijn kennis mbt de historie van Hotel Spaander en de daarin aanwezige kunstcollectie was indrukwekkend. Dick ontwikkelde zich tot een bekende vraagbaak voor vele geïnteresseerden op historisch en kunsthistorisch gebied uit de wijde omgeving. De laatste jaren werkte ik als fotograaf en luchtfotograaf nauw met hem samen aan een boek over Tuitjenhorn, en aan de boeken “Volendam Schildersdorp”, en het recente “Volendam in Vogelvlucht”, waarvoor we samen vele fotovluchten maakten. Daardoor leerde ik hem kennen in een heel ander hoedanigheid, want terwijl ik fotografeerde, bestuurde de inmiddels bijna 80 jarige Dick het vliegtuig als een volleerd piloot. Een bezigheid waar hij overigens buitengewoon veel plezier aan beleefde. Het meest van alles echter, heb ik Dick Brinkkemper gewaardeerd, en van hem genoten, om zijn innemende en sympathieke persoonlijkheid. Naast zijn veelbesproken encyclopedische historische kennis waren warmte, genegenheid, en de liefde voor zijn familie zijn opvallendste eigenschappen. Ik ben blij hem te hebben gekend; hij heeft mijn leven verrijkt, en daar blijf ik hem altijd dankbaar voor. Zijn vrouw Alie, de familie en alle andere dierbaren wens ik veel sterkte bij het verwerken van het verdriet om het heengaan van zo’n uniek en mooi mens.

Onder: Tijdens het fotograferen van het interieur van de Vincentius kerk tbv het boek “Volendam in Vogelvlucht”, rustten Dick en mijn persoon even uit op een bankje.

Onder: In de PH-BZN, op weg naar de startbaan op vliegveld Lelystad, links Dick Brinkkemper die tijdens de fotovluchten de stuurknuppel ter hand nam. Ik had hem daartoe een snelcursus vliegen gegeven. 

Onder: Tijdens onze fietsritjes met of zonder een van onze kleinkinderen bezoeken we steevast de ijsjesboerderij van Willem en Mariette Honingh, net buiten Volendam, aan de dijk naar Monnickendam. Hier trakteren we ons zelf altijd op een slagroomijsje met advocaat hmmm….. 

De lucht in !

Onder: Onze kleinzoon Tim zit “op de voetbal”, zoals dat hier heet. Bijna alle jongens van zijn leeftijd worden lid van de amateurvereniging voetbalvereniging RKAV Volendam .Vorige week speelde hij zijn eerste wedstrijd. Er werd gewonnen. Tim schoot er een penalty in, en hield er als invalkeeper eentje tegen. Hier staat ie – 2de van links- net voor de wedstrijd verlegen te poseren tussen zijn teammaatjes; toevallig allemaal vriendjes van hem.

Onder: Deze foto van onze drie zoons maakte ik in augustus 1989 bij ons in de tuin. Vlnr: Kees, Sander en Vincent, toen respectievelijk 10, 18 en 14 jaar. Hij werd me deze week door zoon Sander opgestuurd.

Onder: Kleine kinderen worden groot; onze jongste zoon Kees die op de foto van 20 jaar geleden hierboven net 10 jaar is, hoopt binnenkort met zijn gezin naar de lege plek tussen de drie in aanbouw zijnde bungalows op de foto hieronder te verhuizen. Kees en Sylvia hopen dat deze maand nog de palen de grond in gaan voor de bouw van hun nieuwe bungalow op de Broeckgouw, de veelbesproken nieuwbouwwijk in Volendam.

Onder: Een oer Hollandse foto gemaakt vanuit de PH-BZN toen we vorige week Texel naderden boven de Waddenzee. Het plaatsje op de voorgrond is het mooie Oosterend.  

Onder: Oosterend vanuit de lucht. Op het graf rond de kerk ligt een Tesselse oud collega visserman van de in Volendam bekende visserman Klaas van Puk begraven. Volgens Klaas een echt oermens, die de kunst verstond om tussen de vis werkzaamheden door, op de viskotter staande tegen de stuurhut, met zijn hoofd in zijn armen, even een klein uiltje te knappen….. als hij dan plots te laat wakker werd, schreeuwde hij naar Klaas: ” waarom heb je me verd.. niet wakker geschopt ?”  Toen ik een paar jaar geleden met Klaas en zijn vrouw Aagie Texel bezocht, en op dit graf stond, dichtte Klaas,- kijkend naar het verweerde graf van zijn oude makker,- plotseling plechtig:  Hier ligt een “bokser” begraven, hij heeft menigeen knock-out geslagen. Het was een koele harde man, maar magere Hein had er een zallefie an. Daarmee gezegd dat alles dus betrekkelijk is vrienden.  

Onder: Met zwager Gerard Springer voor de Antonov op vliegveld Tessel.

Onder: In Noordholland ten westen van Medemblik vestigen zich steeds meer uit het Westland “gevluchte” bollenboeren. Dit is goed te zien aan de reusachtige kassen die hier als paddestoelen uit de grond schieten.

Onder: Het monument op de Afsluitdijk. Hier zijn we met BZN heel vaak langs gereden. Zomers, maar ook bij storm,als de golven de dijk over sloegen, en in de winter als het kruiend ijs de dijk op schoof.

Onder: De sluizen aan de Friese kant van de Afsluitdijk

Onder: Als boven , maar dan uit een andere hoek. Wat een vernuft allemaal. Let eens op de auto’s die al voor het stoplicht wachten, omdat de bruggen open gaan.

Onder: Het prachtige IJsselmeerdorpje Hindeloopen. Al jaren lang wilde ik hier wat luchtfoto’s van maken. Hopelijk zijn er de komende winter vanuit het zwerk wat Anton Pieck plaatjes te maken van dit pittoreske dorpje, waar ze nog met de paardenslee over het ijs glijden.

Onder: Hindeloopen van de andere kant gezien.

Onder: Ingezoomd

Onder: Hindeloopen; tegen het IJsselmeer water beschermd door een opvallend langzaam glooiende dijk, waar het vee zelfs op kan grazen.

Onder: Een plaatje dat je alleen maar in Nederland kan maken.

Onder: Met de smalle straatjes en bruggetjes lijkt mij dit ook vanaf de grond een fotogenieke lokatie.

Onder: En dit zou toch bijna een schilderij kunnen zijn.

Onder: Emmeloord in de Noordoostpolder; van hier zien we het vliegveld van Lelystad al in de zon liggen.

Onder: Deze water woningen liggen in het watersport vriendelijke Lemmer.

Onder: Ook deze ludieke woningen bevinden zich in Lemmer.

Onder: Een foto van de Ketelbrug tussen de Noordoostpolder en de Flevopolder.

Onder: Op 27 september, vandaag, wordt onze kleindochter Sophie alweer 7 jaar oud. Ze kon de visite met de kado’s vanmiddag niet afwachten. Van de verjaardagstaart maakte ik snel even deze kiek voordat ie weg was.

Onder: sophie met een van haar kadootjes, terwijl even verder het jongste broertje Jip haar zojuist kado gekregen jukebox met zanginstallatie ontdekt heeft.

Links: Onze cruiseboot in Antarctica gefotografeerd vanuit de zodiac op weg naar Vernadsky Station

We hoorden tijdens deze expeditie cruise in lezingen aan boord veel over de beroemde 1914 Antarctica Expeditie met het schip de Endurance. Met een 28 koppige bemanning en 70 sledehonden voer het schip onder leiding van de toen 40 jarige Engelse zeeman en pool ontdekkingsreiger Sir Ernest Shackleton vanuit Londen naar Buenos Aires en vandaar naar het eiland South Georgie waar zomer’s alleen een kolonie Noorse walvisvaarders woonde.  Vanuit Grytviken in South Georgie begon het grote avontuur naar Antarctica, om daar na de aanlanding  te voet de Zuipool over te steken. Het schip werd echter een paar mijl voor de kust van Antarctica door het pakijs ingesloten en na 9 maanden daarin vastgezeten te hebben door het ijs verbrijzeld. Duizenden kilometers van de bewoonde wereld, zonder communicatiemiddelen etc. De crew was ten dode opgeschreven, maar door koel leiderschap en onvoorstelbare overlevingsdrang en kunst van hun leider, slaagde deze erin om na dodelijke ontberingen, huiveringwekkende avonturen, onvoorstelbare moed en een aantal vergeefse reddingspogingen de complete bemanning weer thuis te brengen, al duurde dit in totaal 2 jaar. De laatste tijd kreeg ik steeds meer belangstelling kreeg voor deze beroemde 1914 Antarctica Expeditie. Ik had al eens het Engelstalige boek van Shackleton hierover gelezen, van Henk en Marja vd Reep,  maar ik werd door Arno, een gerespecteerd lid van onze Antarctica groep geattenteerd op een nieuwe Nederlandse uitgave die ik voor mijn verjaardag kreeg van mijn kids. Ademloos en gefascineerd heb ik het verbijsterende epos van Shackleton weer in een ruk uitgelezen. Des te meer, omdat het  barre verhaal zich afspeelt op een aantal moeilijk toegankelijke plaatsen waar wij tijdens onze Antarctica cruise expeditie ook waren. 

Onder: We naderen Antarctica. Een wonderlijk landschap waarin de ijsbergen en ijsrotsformaties door de lage zonnestand de hele dag door nog eens extra sprookjesachtig verlicht worden. In het boek van Shackleton wordt hier ook vaak met diepe bewondering over geschreven.

Onder: We zien zuidwaarts varend steeds meer ijsbergen om ons heen. In de zodiac bekijken we deze ijsbergen van dichtbij.

Onder: Een van mijn favoriete foto’s die ik op Antarctica maakte. Pinguins in tegenlicht. Let op de rood gekleurde rotsen door de pinguin poep. Dit had Shackleton gehoopt te kunnen zien; deze tafereeltjes op zijn voettocht over het vaste land van Antarctica tegen te komen. Zo ver kwam het echter niet.

Onder: Onze groep bij de resten van wat eens een grote Bultrugwalvis was.

Onder: Deze heb ik zeker al eens geplaatst. Ook een van mijn favoriete Antarctica platen. Wat een mazzel dat ik dit tafereeltje mocht vastleggen. Die vreemd gevormde lucht en dan ook nog eens die twee vogels die op het juiste moment voor komen vliegen. Ik ben gewoon een bofkont.

Onder: Rendieren, robben en pinguins in Stromness Bay op South Georgie. Deze rendieren zijn hier door de Noorse walvisvaarders heengebracht als voedsel. De Noren vertrokken in 1964, toen het walvis jagen verboden werd, maar de rendieren bleven. Wij maakten op de verschillende aanlandingsplaatsen lange wandelingen op South Georgie. Wij horen daarmee naast de Noorse walvisvaarders tot een select clubje mensen op aarde die dat genoegen hebben mogen meemaken; het is een onbewoond en vrij afgelegen maar paradijselijk mooi eiland diep in de Zuidelijke Atlantische Oceaan, dat slechts een paar maanden per jaar als de dooi invalt toegankelijk is voor een handjevol toeristen zoals wij in feb 2010. 

Onder: Op South Georgie wemelt het van de robben en pinguins. Dit zou ook gedurende twee jaar lang het voornaamste voedsel zijn voor Shackleton, zijn bemanning en de sledehonden. De robben,- en pinguin biefstukken werden gebakken in het robbenvet, dat ook als brandstof voor het fornuis diende.

Onder: Met zodiac’s varen we naar Almirante Brown Station – de rode huisjes – op het vasteland van Antarctica. Dit Argentijnse onderzoek station is gesloten wegens geldgebrek.

Onder: Een wereld van rust, in puur blauw en wit, schoon en zuiver. Niet door mensen aangeraakt; het domein van de dieren.

Onder: Een van de aanlandingen die wij in Antarctica maakten met een zodiac. Het boek van Shackleton doorlezend heb ik hier vaak aan terug gedacht. Wat hadden wij het dan toch makkelijk, terwijl we het al heel wat vonden.

Onder: Een passerend schip., met net zoals bij ons mensen aan de reling, terwijl wij vertrekken uit Paradise Bay. Zo had Shackleton het zich destijds nog niet voor kunnen stellen, maar de omstandigheden qua weer en pakijs had hij zich ook wel gewenst. Overigens moet in dergelijke omstandigheden – ook nu nog ondanks alle moderne apparatuur – door de bemanning van het schip met man en macht ook visueel worden gewerkt om tussen de ijsbergen door te varen. Het zijn grote kolossen die voor 90 % onder water liggen.

Onder: Ja , dit ziet er even anders uit. De Endurance gevangen en opgetild door het pakijs. Dat de boot door het ijs scheef omhoog werd gedrukt was eigenlijk de bedoeling; op deze wijze zou het vrij komen van de samendrukkende kracht van de naar elkaar toeschuivende ijsschotsen. Uiteindelijk werd de overmacht van het ijs zo groot dat het schip onder de druk bezweek.

Onder: De fotograaf Frank Hurley in de  mast, veel van wat hij filmde en fotografeerde is nog bewaard gebleven. Onder andere de zwart wit foto’s op deze pagina.

Onder: Hier de opnames die hij uit de mast maakte van de boeg van de Endurance die zich op weg naar Antarctica een weg baant door het naderende pakijs, de grote vijand van de mislukte expeditie.

Onder: Probeer je een voorstelling te maken ! Van 18 januari tot 27 oktober, dus de hele Antarctische winter, zat de Endurance vast in het ijs. Zo’n negen maanden leven met niets dan robbenvet, en robben,- en pinguinvlees eten, op hetzelfde ijzige plekje bij min 10 tot min 40 graden . De mannen verdreven de tijd met voetballen, robbenjagen en andere spelletjes op het ijs naast het schip. In deze winterperiode komt de zon niet meer op en blijft het 24 uur per dag donker. …. en…geen enkel contact met de buitenwereld. In die tijd dreven ze zo’n 1500 km met het ijs mee naar het noorden. Tja dit gaat allemaal bijna ons voorstellingsvermogen te boven.

Onder: Delen van het schip moeten ijsvrij blijven om geen schade te laten ontstaan. Een koude klus. In het midden de Endurance in het continue donker van de poolwinter. Rechts is eind oktober 1915 de mannen hebben op last van Shackleton de boot verlaten. De honden, de sleden, 3 sloepen en wat voorraden zijn al geevacueerd. Er moet verder geleefd worden op ijsschotsen, totdat het pakijs zo ver open trekt, dat de sloepen kunnen varen. 

Onder: De Endurance zinkt voor de ogen van de hevig geemotioneerde bemanning, links het zinkende schip en rechts het eerste kamp op een ijsschots. Vaak moest hals over kop verhuisd worden naar een andere ijsschots , als die waarop ze hun kamp hadden doormidden brak.

Onder: Vijf maanden lang zwierf men van de ene naar de andere ijsschots en probeerde men zoveel mogelijk met het pakijs mee te liften naar het Noorden om open water te bereiken. Dan wordt besloten de sloepen in het water te laten en in twee weken werd na een heel barre tocht Elephant Island bereikt. Op de foto rechts komen de drie sloepen met de bemanning aan op Elephant Island.  

Onder: Elephant Island; het plekje waar Shackleton en zijn bemanning in drie sloepen op 20 april 1916 aan land kwamen, na een barre tocht door een woeste oceaan vol pakijs en ijsbergen. Bijna geen strand en steile rotsen op de achtergrond, en altijd onstuimig, koud, in laaghangende bewolking met mist, zoals hier toen wij er langs voeren en deze foto maakten. Na ’n verblijf van een paar dagen vertrok Shackleton van deze plaats met nog 5 man in een sloep naar South Georgie, (1500km) waar ze op 20 mei 1916 aankwamen. De laatste 22 bemanningsleden die op deze gure en mens onvriendelijk plek achter bleven, zouden pas ruim 3 maanden later, op 30 augustus 1916 , gered worden.

Onder: Sir Ernest Shackleton en rechts de groep die achterbleef op Elephant Island.

Onder: Deze foto maakte Frank Hurley op 24 april 1916 op het strand van Elephant Island toen Shackleton met 5 anderen in een sloep vertrok naar South Georgie – 1500 km – om hulp te halen. Een tot mislukken gedoemde missie, waar de mannen zelf ook bijna niet in geloofden. Met een kleine sloep door de 15 meter hoge golven van de Zuidelijke Atlantische oceaan bij min 10 a min 20 graden en soms 60 tot 90 knopen wind. Nu na bijna 100 jaar spreekt dit koelbloedige staaltje van overlevingsdrang en moed nog steeds tot ieders verbeelding. De zwaaiende achterblijvers moesten nog 4 maanden in extreme omstandigheden wachten op hun redding. Het enige wat ze hadden was hoop.